Τα τυπογραφεία στις παραμονές της Επανάστασης:
Χίος και Κυδωνίες

Τα σημαντικά τυπογραφεία των Κυδωνίων (Αϊβαλί) και της Χίου που συνδέονται με το Νεοελληνικό Διαφωτισμό, λειτούργησαν για μικρό χρονικό διάστημα και καταστράφηκαν από τους Τούρκους το 1821. Στις Κυδωνίες το τυπογραφείο λειτούργησε στο πλαίσιο του σχολείου της πόλης, της Ακαδημίας, από το 1819 έως το 1821. Ο Γάλλος φιλέλληνας τυπογράφος Αμπρουάζ Φερμέν Ντιντό (Ambroise Firmin Didot), εκδότης των έργων του Αδαμάντιου Κοραή και φίλος του στο Παρίσι, συνάντησε το 1816 στις Κυδωνίες το λόγιο και καθηγητή της Ακαδημίας Θεόφιλο Καΐρη. Λόγω της αναγκαιότητας ίδρυσης τυπογραφείου στην Ακαδημία, αποφασίστηκε να σταλεί ο μαθητής της Ακαδημίας Κωνσταντίνος Τόμπρας στο Παρίσι με σκοπό την εκμάθηση της τυπογραφικής τέχνης στο τυπογραφείο του Ντιντό. Ο Τόμπρας γύρισε στις Κυδωνίες το 1818 φέρνοντας ελληνικά τυπογραφικά στοιχεία και ένα πιεστήριο από τον Ντιντό. Μαζί με τον Τόμπρα δούλεψε και ο Κωνσταντίνος Δημίδης. Το τυπογραφείο λειτούργησε από το 1819 έως τις 3 Ιουνίου 1821. Γνωστές είναι επτά εκδόσεις του.

Το τυπογραφείο της Χίου λειτούργησε και αυτό στο ίδιο διάστημα, 1819-1821, ύστερα από προτροπή του Αδαμάντιου Κοραή. Το γεγονός ότι το 1815 ένας από τους σημαντικούς εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ο δάσκαλος Νεόφυτος Βάμβας (1770-1855) αναλαμβάνει τα καθήκοντα του διευθυντή της Σχολής της Χίου, καθώς και η δημιουργία σημαντικής βιβλιοθήκης δημιούργησαν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ίδρυσή του. Για το τυπογραφείο, που τέθηκε σε λειτουργία το 1819, παραγγέλθηκαν τυπογραφικά στοιχεία από το εργαστήριο του Αμπρουάζ Φερμέν Ντιντό στο Παρίσι. Τυπογράφος ήταν ο Γερμανός Ι. Δ. Βαυρόφερ. Το τυπογραφείο, που λειτούργησε μόνο μέχρι το 1821, εξέδωσε οκτώ βιβλία, όλα για σχολική χρήση και συγκεκριμένα για την υποστήριξη των μαθημάτων της Σχολής της Χίου.